Sayin BASBAKAN;
ABD'de ve Türkiye'de ki tüm resmi ve ozel sektor yetkili/temsilcileri;
Türk-Amerikan kuruluslari - Sirket yetkili ve ilgilileri ile
Tüm dostlar, dostlariniz ve çocuklariniza ithaftir...

ABD'de, TÜRK SANAT VE KÜLTÜR VAKFI
ya da
TÜRK MÜZE'sinin ivedilikle kurulmasi onerisi

Bircan ÜNVER
E-mail: contact@lightmillennium.org
Web sitesi: http://www.lightmillennium.org
Tarih: New York, 12-19 Haziran 2005

HurriyetUSA Haber için:
Ünver'den Türk Kültür Sanat Vakfi Projesi
http://www.hurriyetusa.com/index_ozel_haber_bunver.asp

ABD'de, Türk Kültür ve Sanatini; müzeler, üniversiteler, belediyeler ve ozel kuruluslarla isbirligiyle, büyük çapli ve sistematize olarak Amerikali ve Amerika'da yasayan tüm topluluklara tanitmak için; ABD'de Türk Sanat ve Kültür Vakfi'nin kurulmasi ivedi bir ihtiyaçtir.  Bugüne kadar en çok ihmal edilen konulardan biri olarak, ABD'de, Türk Kültür ve Sanat Vakfi'nin (Foundation of Turkish Arts & Culture henüz kurulmamis olmasi ciddi ve büyük bir eksiktir.

Suphesiz, en basta New York ve Chicago olmak üzere ABD'nin belli basli eyaletlerinde her gecen yil artan bir yogunlukta, Türkiye'den getirilen ses sanatçilari, bazi sergiler ve tiyatro oyunlariyla, ozellikle 2000 yilindan itibaren sürekli bir artis izlemektedir.

Bu ozellikle ABD'de yasayan Türklerin; gerek cografi gerek ekonomik ve kültürel altyapisi, gerek mesleki ve gerekse Türkiye'den geldigi ideolojik yapiya bagli olarak çok parçali bir toplum demografisi izlemektedir. ABD'de yasayan Türklerin, bu tür kültür ve sanat etkinlikleriyle bir araya gelmeleri, hem büyük bir eksikligi giderirken hem de yeni paylasimlar, degerler ve birikimlerin de kismi olarak da olsa, kazandirmaktadir ilgilisine ve izleyicisine.

Bununla birlikte, bu etkinliklerin onemli bir bolümü, en basarili olarak degerlendirilen etkinlikler dahi; Türk toplumu içinde de (New York merkezli olmak üzere) çok sinirli gruplara ulasilabilmektedir. ABD ve diger ülke yabanci topluluklardan katilimlar ise çok düsük ve sembolik bir orani asamadigi ise asikardir.

Buna ragmen, ABD'de Türk Kültür ve Sanat Vakfi ana fikri, mevcut olanlarin kurulus ve organizasyonlarinin etki ve basarilarinin da daha fazla gelismesine ve güçlenmesine uzun vadede destek verebilecegi gibi,  VAKFIN birinci kurulus amaç ve ulasmak istedigi kitle, en basta ve birincil olarak, çok daha genis kapsamlidir.

Zira dogrudan ABD'nin en seçkin müzeleri, üniversiteleri, bilim ve arastirma kuruluslari, belediyeler ve Türkiye'de sirketi olan veya Türkiye'ye her türlü ürün satan ABD sirketlerinin; Kültür ve Sanat bolümleriyle ve büyük bankalarla da, projeler bazinda isbirligiyle, en genis anlamda ABD'de yasayan Amerikalilar kadar diger tüm topluluklara da ulasmak ve onlarin ilgilenmelerini ve gerektiginde aktif katilimlarini da saglayamak, baslica temel ilkelerden olacaktir.

ABD’deki her alandaki basarili is ve meslek sahipleri ile hem ABD’de  hem de Turkiye’deki Türk Amerikan kuruluslari ile firmalari;  gereken destegi  saglamada, kisisel politik yatirimlar veya sahsi firma hedeflerin otesinde; bu amaç ve vizyon için el ele vermeye davet ediyorum.  Ancak bu yaklasim ve ortak bir amaç için bir araya geldigimizde/gelebildigimizde; gerekli kaynak ve lojistik destekler temin edilebilir. Buna bagli olarak da ABD’de, müzeler, üniversiteler, belediyeler ve diger özel kuruluslarin da katılımı ve Isbirliginin devreye girmesi soz konusu olacaktir.

Bu amaçla, gerek devlet mekanizmasindan gerekse ozel sektor, akademi ve sanat dünyasindan tüm ilgili ve yetkili kuruluslarin gerek ABD’de ve gerekse Türkiye’den bir araya gelmesi  cok acil ve onemlidir. Bütün veriler bir araya gelip resmi basvuru tarihini takiben, VAKFIN  resmi kurulusunu tamamlamasi 3 aydir. Buna paralel, VAKIF amaçlari dogrultusunda hizla yol katedebilir. ABD’de Türk Kültür ve Sanat Vakfi projesi, gerek Yunanistan gerek Ermenistan ve diger bir çok ülkeye karsin, Türkiye’nin, ABD toplumundaki sosyal ve kültürel boslugu ve zayifligini da hizlica telafi edecek gücte bir panzehir olacaktir.

Açilacak büyük sergiler ya da farkli boyutta belli basli sehir ya da eyaletleri içine alan donüsümlü festivaller (Ornegin: New York & Istanbul Kültürel Degisim Festivali), sempozyumlar, konferanslar benzeri büyük boyutlu diger projelerle iliskili; üniversitelerle ortak kültür ve sanat projeleri gelistirmek kadar mevcut tüm tarihi perspektivden (Anadolu Uygarliklari - Osmanli - Modern Türkiye) günümüze uzanan genis bir perspektivden, Türk kültür ve sanat mirasini ve bugününü, basta ABD olmak üzere bütün dünyanin daha iyi tanimasi için çalismak, bu amacla gereken finans kaynaklari ile lojistik desteklerin temini ile bunu gerçeklesmesini sistematize yillik ve iki yillik programlarla ve tüm ABD’yi kapsamak üzere saglamak.

Almanya, gelismis bir Bati ülkesi olarak dahi, bugün ABD'de sanatini tanitma ihtiyaciyla; Alman Sanat Vakfi'ni kurmustur. Çok açiktir ki, Türkiye'nin bu anlamdaki ihtiyaci, Almanya ile kiyaslanamaz bile. Bununla birlikte, Almanya 'da bir ilaç fabrikasi tarafindan ABD'de kurulan ALTANA A.G. adli vakif;  2 yil once,  "Max Ernst: Retrospektif" sergisinin ana sponsorlugunu üstlenerek, Metropolitan Müzesi'ne bir sergi onerisi yapti. Bu sergi, Metropolitan'da 4 Nisan 2005 tarihinde açildi ve 10 Temmuz'a kadar da açik. 

Dadaizmin kurucularindan, surrealizmin oncülerinden ve sürrealizm, onun adi anilmadan eksik kabul edilen Max Ernst; Salvodor Dali, Magritte, Yvey Tanguy ve diger bir çok çagdasi sanatçiya, ilham kaynagi oldu. Ernst'in,  20nci yüzyil resim sanatina kazandirdigi yepyeni bir çok teknikle; Picasso ile 20nci yüzyil sanatina yaptigi katkilarin degeri ve boyutu birbirine en yakin sanatçi olarak degerlendiriliyor.  Sonuç itibariyle, Max Ernst sergisi dahi, ancak ALTANA A.G.nin anasponsorluguyla gerçeklesmistir. Bu sergi haberi, New York Times'in 8 Nisan 2005 tarihli, Haftasonu Eki'nde (Weekend Arts) yarim sayfayi tamamen kapsayan sergiden bir resim ve altinda ve ic sayfalarda devam eden kapsamli bir yazi ile yer aldi (Bu haberin etkisi ve gücü, hic bir reklamla kiyaslanamaz!). Bununla birlikte, sergi her ne kadar ABD'de Max Ernst'in 30 yildir ilk retrospektif sergisi olarak sunulmakla birlikte, 1993 yilinda New York Modern Sanat Müzesi'nde, bu kez, "Max Ernst: Dadaizm ve Surrealizm" baslikli bir sergi gerçeklesmisti. Gerek Henry Matisse gerek Picasso ile ilgili de Modern Sanat Müzesi ve Metropolitan'da son onbes yilda farkli anabasliklar ve karsilastirmalar altinda bir çok sergi açildi ve yenileri de programda.

Diger bir ornek,  geçtigimiz yil yine Metropolitan Müzesi'nde açilan BIZANS sergisinin anasponsoru ise Yunanistan'dan ALPHA BANK'ti. Kaldi ki bu sergiye Türkiye'de de bir çok eserle katkida bulundu. Her halukarda bu sergi, Anadolu, Osmanli ve Türk Kültüru'nün tanitimina degil, Bizans ve Yunan Kültürü kadar Hristiyanligin da koklerinin tanitimina çok onemli bir katki saglamistir. Kuskusuz, bu sergi de eger ALPHA BANK ana sponsorlugunu ustlenmeseydi, gerçeklesmesi çok güç olabilirdi! ALPHA BANK'in sponsorlugu ister istemez bir soruyu de gündeme getiriyor! Bizdeki büyük bankalarimizin sponsorluguyla niçin kendi kültürel koklerimizi ABD'de bu çapli projelerle tanitamiyoruz?

Bu nedenle, eger gerek ABD'deki Türkler ve gerekse Türkiye bu konuya sahip çiktigi ve oncelikle Anadolu Uygarliklari'ndan baslamak üzere ve çesitli kombinasyonlarla, kendi tüm kültür degerlerimizi kapsamli olarak yine basta ABD'te sergilenmesi amaciyla bir VAKIF kurulmasi için on girisim ve gerekli kaynak temini için arastirmalara bir an once baslanmalidir. Bu VAKIF araciligiyla gerçeklesecek büyük boyutlu projeler; dogrudan ve kuskusuz Türkiye ve Türk Kültürünün; ABD'deki mevcut onyargilarin azalmasi kadar, kisa ve uzun vadede ülkemize ve kültürümüze yepyeni ilgiler, arastirmalar ve sempatizanlar ve ayni nedenle hizla yükselen bir grafik izleyecek turistler de kazandiracagi kuskusuzdur.

Ayrica, ABD'de belli basli büyük müzelerde büyük sergiler ve bu sergilerle iliskili müze ve üniversitelerle isbirligiyle sempozyumlar, paneller, belgesel gosterimleri, ilkokullardan-orta ve liselere ozel programlar benzeri bir dizi  birbirini destekleyen ve gelistiren programlarin ayni zamanda; ABD'nin etkin medya organlarinda yer almasini da, isbirligi yapilan ABD'li kuruluslar ve projenin büyüklügü ve içerigi nedeniyle dogrudan saglayacaktir. Gerek ABD'de yasayan gerekse Türkiye'de ABD ile isbirligi yapan Türk firmalari kadar, ozellikle Türkiye'nin büyük volümlü alimlar yaptigi (teknoloji ve helikopter/tank/ucak/savunma arac gerecleri satan) ABD firmalari ile Türkiye'deki ABD firmalarinin da katkilariyla; ABD'de Türk Sanat Vakf’"nin kurulmasi; ABD de, Türkiye adina en elzem ve acil yapilmasi gereken yatirimlardandir.

Bu girisim, ayni zamanda Türkiye'deki ABD firmalarina da destekleri boyutunda, Türk kamuoyu üzerine yapici imaj anlaminda, ayrica büyük katkilar saglayacaktir.

Diger bir yaklasimda, Türkiye yillar yili Ermeni lobilerine karsi (D.C’de 2007’de açilmasi planlanan müzeye karsi ne tür güçlü alternatif bir projemiz var!!!), yine yillar yili karsi lobi çalismalarina harcadigi büyük olasilikla bugüne degin yüzmilyonlari asmis harcamalarin bir iz birakmadigi ve sonucu degistirmedigini ve her yilin bu konuda aleyhimize güçlendigi izlenmektedir. Bu oneri çerçevesinde, durumun yeniden gozden geçirilmesinde yarar vardir.  Zira o amaçla ayrilan bütçelerin bir orani ile yillik yurtdisi reklam bütçelerinin bir orani; bu tür bir Vakfa ve amaçlarina kanalize edilmesiyle, bu amaçla kurulan VAKFIN geleceginin de güvenceye alinarak, ise baslanmasi ve devami mümkün olacaktir.

Hatta idealleri daha da büyüterek, sozkonusu VAKIF araciligiyla; ABD’de bir ANADOLU UYGARLIKLARI; OSMANLI; MODERN TURKIYE; TURKLERIN  ONBIN YILLIK TARIHI ; TARIH ONCESINDEN GUNUMUZE TURK KADINI benzeri ana temalarda yogunlasan müzelerimizi, ornegin; Washington D.C., New York, Chicago ve San Francisco gibi sehirlerde açabilmek, bizim sadece ABD’deki varligimiza degil, yeryüzündeki varligimiza en büyük yatirim ve armagan olacaktir… Kaldi ki bu müzeler için mutlaka orijinal eserlerin Türkiye’den kopartilip burada sürekli sergilenmesi de gerekmeyebilir! Bügün bir çok dünya müzesinde, ilk cag eserlerinden günümüze Dünya sanatina mal olmus eserler; dünya kültür mirasi olarak degerlendigi için dünyanin bir çok müzesinde, orijinalini aratmayacak reprodüksiyonlari sergilenmektedir. Ornegin; Michalengo ve Rodin’in ayni heykelleri; Los Angeles, Pasedana (Kalifornia); Metropolitan, Modern Sanat (New York) ve  Victoria Albert Müzesinde (Ingiltere) sergilenmektedir.

Belki de ABD’de bir müze kurulmasi, hem geçici büyük sergiler ve projeler hem de sürekli izlenmeye, arastirmaya açik ve okul ve üniversitelerle isbirligi halinde çalisan bir müzenin bu VAKIF araciligiyla kurulmasi en koklü çozüm olacaktir. O bütçelerinde bugüne degin ABD'de yapilamayan ya da henüz ikiyi asamayan büyük boyutlu sergi ve kültürel varligimizi en üst ve en iyi düzeyde, ABD'nin belli basli sehir, eyalet ve universite ve diger kuruluslarinda sunulabilmesine kapi aralayacaktir. Bu iki büyük sergi, Muhtesem Süleyman ve Sabanci Hat Koleksiyonu (ki rahmetli Sakip Sabanci Bey'in bu sergi için Metropolitan Müzesi'ne 5 milyon dolar bagis yaptigi bilinmektedir) yaklasik son 20 yilda gerçeklesebildi.

Bunun yine ilk satirlarda belirtildigi gibi bir kereye mahsus degil, her yil veya iki yilda bir sistematize edilerek, bir eyalet/sehir ve büyük bir proje ele alinarak ya da her iki yilda bir ABD'yi dolasan büyük sergilerle, ABD'ye Türk kültür ve sanati ve ABD toplumunun her kesimine her düzeyden ulasabilmesi ancak boyle mümkün olabilir. Bu sergilerden üretilecek kitaplar, belgeseller, posterler, brosürler, müzikler de; oncelikle müzelerde halka açik satislara paralel üniversiteler, kütüphaneler ve evlere de hizlica girebilecektir.

Bu amaçla ABD'de bir VAKFIN kurulmasi için, gerek ABD içinde gerekse Türkiye'den ilgili potansiyellerin bir araya gelmesi ivedilik içermektedir. Bu amaçla kurulacak bir VAKFIN saglayacagi kaynak ve sponsorlukla, basta New York olmak üzere, Chicago, San Francisco, Florida ve hatta Kanada olmak üzere (sahsim tarafindan), Metropolitan Müzesi'ne; 9 Mart 2005 tarihinde; 2008 yilinda gerçeklestirilmesi onerisiyle iletilen sergilerden bir ya da ikisinin gerçeklesebilmesi ise ancak bu kanalla mümkün olabilir. Oneri mektubu ve sergi onerileri ayni zamanda, Light Millennium web sitesinde yayinlanmistir.

Daha fazla bilgi için:
-- Phillip de Montebello'ya mektup:
http://lightmillennium.org/2005_15th/p_de_montebello_march9_05.html

-- 2008 yili için Metropolitan Müzesi'ne sergi onerileri:
http://lightmillennium.org/2005_15th/met_projects_march9_05.html

HurriyetUSA Haber için:
Ünver'den Türk Kültür Sanat Vakfi Projesi
http://www.hurriyetusa.com/index_ozel_haber_bunver.asp

Yukaridaki yazi Sn. Basbaka Erdogan ve üst düzey Türk Hükümeti yetkilileri ile ABD'de ki Türk-Amerikan Kuruluslarina e-posta ile 19 Haziran 2005 tarhinde gonderilmistir. Yazi, Light Millennium web sitesinde, 20 Haziran 2005 tarihinde yayinlanmistir.


© Bircan Ünver, The Light Millennium, 19 Haziran 2005, New York.